Powszechnie pojawiające się choroby są spowodowane zjawiskami rozwoju cywilizacyjnego. Choroby cywilizacyjne to schorzenia o zasięgu globalnym, których rozpowszechnianie się spowodowane jest postępem cywilizacyjnym, dlatego nazywane są też chorobami XXI wieku. Chorobę klasyfikuje się jako „globalną” do chwili, kiedy jej rozprzestrzenianie nie zostanie zahamowane. Co jest przyczyną chorób cywilizacyjnych? Czy jesteśmy w ich obliczu bezradni?
Podział czynników powodujących choroby cywilizacyjne
Choroby cywilizacyjne są powodem 80% wszystkich zgonów, a także powodują ogromne koszty społeczne ze względu na swój przewlekły charakter. Czynniki powodujące choroby cywilizacyjne dzielą się na pośrednie (industrializacja, skażenie środowiska, promieniowanie, hałas), od których ciężko uciec i bezpośrednie (brak ruchu, kawa, alkohol, papierosy, przemęczenie, stres), które do pewnego stopnia można kontrolować. Do ich bezpośrednich przyczyn należą złe nawyki żywieniowe, niska aktywność fizyczna, papierosy. Pośrednimi przyczynami są industrializacja, rozwój miast, stresujący tryb życia, promieniowanie jonizujące czy hałas. Na większość wymienionych czynników ryzyka jesteśmy narażeni codziennie, w dodatku każdego dnia nakładają się one na siebie, powodując, że środowisko, w którym żyjemy, jest bardzo nieprzyjazne dla naszego zdrowia. Zachorowanie na jedną zwiększa ryzyko pojawienia się kolejnej – osoby z nadwagą często cierpią również na nadciśnienie, które z kolei prowadzi do miażdżycy. Otyłość bywa również powodem występowania cukrzycy.
Rodzaje chorób cywilizacyjnych
- sercowo-naczyniowe: nadciśnienie, miażdżyca
- przewodu pokarmowego: wrzody żołądka, zaparcia, biegunki
- psychiczne: depresja, pracoholizm, nerwice, uzależnienie od Internetu
- inne: nadwaga, choroby nowotworowe, cukrzyca.
Opisane powyżej choroby są klasyfikowane jako cywilizacyjne w Europie, w krajach rozwijających się – w przypadku krajów Trzeciego Świata lista wyglądać będzie inaczej: tam chorobami cywilizacyjnymi są choroby zakaźne, które w społeczeństwie europejskim zostały już wyeliminowane.
Choroby cywilizacyjne - profilaktyka
Jaki mamy wpływ na pojawienie się choroby cywilizacyjnej? Całkiem spory – szacuje się, że w ponad 50% sukces w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym zależy od stylu życia. Inne czynniki to środowisko, uwarunkowania genetyczne i opieka medyczna. Wszyscy wiemy, że zapobiegać lepiej, niż leczyć, dlatego warto zaprowadzić w swoim życiu kilka zmian:
- zrezygnuj z używek – pamiętaj, że jedną z nich jest kawa, która wypłukuje z organizmu żelazo
postaw na zdrowe odżywianie – jedz warzywa i owoce, mięso możesz ograniczyć do 2-3 razy w tygodniu, postaraj się też stopniowo eliminować z diety sól i cukier
- zacznij się ruszać – nawet 15 min ćwiczeń spowoduje, że organizm się dotleni i poczujesz się jak nowo narodzony; warto wykonywać drobne ćwiczenia również podczas pracy biurowej – możesz np. rozciągnąć mięśnie szyi, kręcąc głową
- chodź na badania okresowe – mierz ciśnienie, sprawdzaj poziom glukozy we krwi, nie zapominaj o morfologii – dzięki wynikom krwi lekarz znacznie szybciej wystawi diagnozę, a co za tym idzie, szybciej wdroży odpowiednią kurację
Naprawdę dużo możesz zrobić, by jak najdłużej cieszyć się zdrowiem. Ponad połowa sukcesu zależy od Ciebie – dzięki prowadzeniu zdrowego trybu życia i regularnym badaniom profilaktycznym jesteś w stanie zminimalizować ryzyko chorób cywilizacyjnych.
